Kính gửi quý khách hàng đã và đang điều trị tại Bệnh viện Từ Dũ. Bài viết này được Đơn vị Rối loạn tình dục của bệnh viện biên soạn nhằm cung cấp những thông tin hữu ích về việc khôi phục đời sống tình dục sau khi sinh. Chúng tôi hiểu rằng đây là vấn đề quan trọng nhưng thường ít được đề cập đến trong quá trình chăm sóc hậu sản. Trong những trang dưới đây, chúng tôi sẽ giải đáp các câu hỏi về thời điểm an toàn để gần gũi vợ chồng sau sinh (cả sinh thường và sinh mổ), những biến đổi tâm sinh lý có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, và các phương pháp giúp cặp đôi tìm lại sự hòa hợp trong đời sống vợ chồng. Hy vọng thông tin này sẽ giúp quý vị có được sự chuẩn bị tốt nhất cho giai đoạn quan trọng này.
Thời điểm an toàn để gần gũi vợ chồng sau sinh
Một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà các cặp vợ chồng trẻ đặt ra sau khi chào đón em bé là: "Khi nào chúng tôi có thể tiếp tục đời sống tình dục?" Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là phương pháp sinh và quá trình hồi phục của người mẹ.
Đối với sinh thường
Sau khi sinh thường, cơ thể người mẹ cần thời gian để hồi phục. Trong quá trình sinh, âm đạo và vùng tầng sinh môn có thể bị căng giãn, rách hoặc phải cắt tầng sinh môn. Thời gian hồi phục trung bình là 4-6 tuần. Tuy nhiên, mỗi người có tốc độ lành thương khác nhau, nên việc tham khảo ý kiến bác sĩ trong buổi khám hậu sản là rất quan trọng.
Dấu hiệu cho thấy bạn đã sẵn sàng:
- Sản dịch đã ngừng hoàn toàn (thường kéo dài 2-6 tuần)
- Vết khâu tầng sinh môn (nếu có) đã lành
- Không còn cảm giác đau, khó chịu khi đi tiểu hoặc đi vệ sinh
- Bạn cảm thấy thoải mái và sẵn sàng về mặt tinh thần
Đối với sinh mổ
Phụ nữ sinh mổ thường cần thời gian hồi phục lâu hơn do phải trải qua một ca phẫu thuật lớn. Vết mổ ở bụng cần khoảng 6-8 tuần để lành hoàn toàn. Nhiều bác sĩ khuyến nghị chờ đợi ít nhất 6 tuần trước khi gần gũi vợ chồng.
Dấu hiệu cho thấy bạn đã sẵn sàng:
- Vết mổ đã lành tốt, không còn đau khi cử động
- Sản dịch đã ngừng hoàn toàn
- Bạn có thể vận động nhẹ nhàng mà không cảm thấy đau
- Đã được bác sĩ thăm khám và cho phép
Lưu ý quan trọng: Mặc dù có thể có những khuyến nghị chung, nhưng mỗi người phụ nữ có quá trình hồi phục khác nhau. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trong buổi khám hậu sản 6 tuần là rất cần thiết trước khi tiếp tục đời sống tình dục.
Những thay đổi sinh lý và tâm lý ảnh hưởng đến ham muốn tình dục
Thay đổi sinh lý
Sau khi sinh, cơ thể người phụ nữ trải qua nhiều biến đổi hormone và vật lý có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục:
- Nồng độ estrogen thấp gây khô âm đạo, làm quan hệ tình dục có thể gây đau
- Vết thương do sinh nở chưa lành hoàn toàn
- Mệt mỏi do thiếu ngủ khi chăm sóc em bé
- Thay đổi hình thể cơ thể ảnh hưởng đến sự tự tin
- Tiết sữa khi kích thích vùng ngực
- Đau lưng, đau khớp vẫn còn tồn tại sau sinh
Thay đổi tâm lý
Không chỉ có những thay đổi về mặt sinh lý, các yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng:
- Trầm cảm sau sinh (ảnh hưởng khoảng 10-15% các bà mẹ)
- Lo lắng về việc chăm sóc em bé
- Áp lực khi thích nghi với vai trò làm mẹ
- Cảm giác không hấp dẫn do thay đổi cơ thể
- Sợ đau khi quan hệ tình dục
- Lo lắng về tiếng ồn làm thức giấc em bé
Sự thay đổi nồng độ hormone sau sinh là nguyên nhân chính dẫn đến giảm ham muốn tình dục. Estrogen giảm mạnh, đặc biệt ở những bà mẹ cho con bú, có thể gây khô âm đạo và giảm ham muốn. Đồng thời, prolactin - hormone kích thích tiết sữa - tăng cao, có thể ức chế ham muốn tình dục. Điều này hoàn toàn bình thường và sẽ dần cải thiện khi cơ thể phục hồi.
Ngoài ra, việc chăm sóc trẻ sơ sinh đòi hỏi nhiều thời gian và năng lượng, khiến nhiều bà mẹ cảm thấy kiệt sức. Thiếu ngủ triền miên có thể làm giảm ham muốn tình dục và khiến người phụ nữ ưu tiên nghỉ ngơi hơn là gần gũi vợ chồng. Sự mệt mỏi này thường kéo dài trong những tháng đầu sau sinh.
Biết rằng những thay đổi này là bình thường
Hầu hết phụ nữ đều trải qua giảm ham muốn tình dục sau sinh. Đây là phản ứng sinh lý tự nhiên, không phải dấu hiệu của vấn đề trong mối quan hệ.
Cho bản thân thời gian
Quá trình phục hồi và tìm lại cân bằng hormone cần thời gian. Hãy kiên nhẫn và không tạo áp lực cho bản thân hay đối phương.
Giao tiếp cởi mở với bạn đời
Chia sẻ cảm xúc, lo lắng và mong đợi với nhau. Sự thấu hiểu sẽ giúp cả hai cùng vượt qua giai đoạn chuyển tiếp này.
Nếu bạn cảm thấy tâm trạng buồn chán kéo dài, lo âu quá mức, hoặc hoàn toàn mất ham muốn tình dục sau hơn 3 tháng, hãy trao đổi với bác sĩ. Đây có thể là dấu hiệu của trầm cảm sau sinh hoặc rối loạn hormone cần được điều trị kịp thời.
Làm thế nào để tìm lại cảm giác ham muốn vợ chồng
Việc tìm lại sự hòa hợp trong đời sống tình dục sau sinh đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và những phương pháp phù hợp. Dưới đây là những hướng dẫn thiết thực giúp các cặp đôi vượt qua thách thức này và tái kết nối mối quan hệ thân mật:
Tái kết nối tình cảm trước
Dành thời gian trò chuyện, chia sẻ cảm xúc và tâm tư. Sự gắn kết về mặt tình cảm là nền tảng cho sự gần gũi về thể xác. Hãy bắt đầu bằng những cử chỉ âu yếm đơn giản như ôm, nắm tay, hôn nhẹ để tạo lại sự thân mật.
Lên kế hoạch cho "thời gian riêng"
Với lịch trình bận rộn chăm sóc em bé, việc chờ đợi "thời điểm thích hợp" có thể khiến các cặp đôi không bao giờ tìm được cơ hội. Hãy chủ động sắp xếp thời gian riêng khi em bé ngủ hoặc nhờ người thân trông giúp trong vài giờ.
Sử dụng chất bôi trơn
Do hormone thay đổi, nhiều phụ nữ gặp tình trạng khô âm đạo sau sinh. Sử dụng chất bôi trơn gốc nước an toàn có thể giúp giảm đau và tăng khoái cảm khi quan hệ. Lưu ý chọn sản phẩm không chứa hương liệu hoặc chất gây dị ứng.
Thử nghiệm tư thế thoải mái
Một số tư thế quan hệ có thể gây đau sau sinh. Hãy thử những tư thế cho phép người phụ nữ kiểm soát độ sâu và tốc độ. Điều này giúp giảm áp lực lên vết mổ hoặc vùng tầng sinh môn đang hồi phục.
Ngoài những phương pháp trên, chăm sóc bản thân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục ham muốn tình dục. Khi bạn cảm thấy khỏe mạnh và tự tin về cơ thể mình, bạn sẽ dễ dàng mở lòng với những trải nghiệm thân mật hơn.
Tập luyện phục hồi
Các bài tập Kegel giúp tăng cường cơ sàn chậu, cải thiện cảm giác khi quan hệ và giảm đau. Thực hiện 3 lần/ngày, mỗi lần 10-15 phút bằng cách co cơ như khi nhịn tiểu, giữ 5 giây rồi thả lỏng.
Chăm sóc sức khỏe tinh thần
Stress và lo âu là kẻ thù của ham muốn tình dục. Dành thời gian thư giãn qua thiền, yoga, hoặc các hoạt động bạn yêu thích. Nếu cảm thấy quá tải, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý.
Nuôi dưỡng sự thân mật hàng ngày
Xây dựng lại ham muốn không chỉ qua quan hệ tình dục. Những cử chỉ âu yếm hàng ngày như ôm, hôn, massage nhẹ nhàng... giúp duy trì kết nối và từ từ khơi dậy ham muốn.
Một điểm quan trọng cần lưu ý là tránh so sánh đời sống tình dục hiện tại với thời kỳ trước khi có con. Đây là giai đoạn hoàn toàn mới trong cuộc sống vợ chồng, với những thách thức và niềm vui riêng. Việc đặt ra kỳ vọng thực tế sẽ giúp cả hai cảm thấy thoải mái và bớt áp lực.
Hãy nhớ rằng: Mọi cặp đôi đều cần thời gian để tìm lại sự cân bằng trong đời sống tình dục sau khi có con. Đây không phải cuộc đua, mà là hành trình hai người cùng khám phá và tái kết nối.
Khi nào cần tham khảo ý kiến chuyên gia
Mặc dù việc giảm ham muốn tình dục sau sinh là phổ biến và thường sẽ cải thiện theo thời gian, nhưng có những trường hợp cần được thăm khám và tư vấn chuyên môn. Đơn vị Rối loạn Tình dục của Bệnh viện Từ Dũ luôn sẵn sàng hỗ trợ quý vị trong những tình huống sau:
Đau kéo dài khi quan hệ
Nếu bạn vẫn cảm thấy đau đớn khi quan hệ tình dục sau 3-4 tháng kể từ khi sinh, đặc biệt khi đã sử dụng chất bôi trơn và thử các tư thế thoải mái, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề cần điều trị như:
- Sẹo tầng sinh môn cần được điều chỉnh
- Viêm nhiễm âm đạo
- Khô âm đạo nặng do thiếu hụt hormone
- Rối loạn đau khi giao hợp (Dyspareunia)
Triệu chứng trầm cảm sau sinh
Nếu bạn có các dấu hiệu như buồn chán kéo dài, mất hứng thú với mọi hoạt động (kể cả những điều từng thích), khó tập trung, cảm giác vô giá trị, suy nghĩ tiêu cực về bản thân hoặc em bé, đây có thể là dấu hiệu của trầm cảm sau sinh cần được điều trị kịp thời.
Mất hoàn toàn ham muốn
Nếu sau 6 tháng mà bạn hoàn toàn không có ham muốn tình dục, không cảm thấy kích thích dù trong bất kỳ tình huống nào, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn hormone hoặc các vấn đề tâm lý sâu sắc hơn.
Căng thẳng trong mối quan hệ vợ chồng
Nếu vấn đề tình dục đang gây ra xung đột, hiểu lầm hoặc khoảng cách trong mối quan hệ vợ chồng, việc tham khảo ý kiến chuyên gia có thể giúp cả hai tìm ra giải pháp phù hợp và cải thiện giao tiếp.
Tại Đơn vị Rối loạn tình dục - Bệnh viện Từ Dũ, chúng tôi cung cấp các dịch vụ tư vấn chuyên sâu về sức khỏe tình dục sau sinh với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, chúng tôi hiểu rằng vấn đề này thường nhạy cảm và khó nói ra, vì vậy mọi buổi tư vấn đều được thực hiện trong không gian riêng tư, tôn trọng sự kín đáo của bệnh nhân.
Khám lâm sàng
Đánh giá tình trạng phục hồi sau sinh, kiểm tra các vấn đề về cơ học có thể gây đau khi quan hệ
Xét nghiệm hormone
Đánh giá mức độ estrogen, prolactin và các hormone liên quan đến ham muốn tình dục
Tư vấn tâm lý
Hỗ trợ giải quyết các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm sau sinh hoặc căng thẳng trong mối quan hệ
Điều trị phối hợp
Kết hợp điều trị y khoa và tư vấn tâm lý để mang lại hiệu quả tối ưu
Để đặt lịch tư vấn, quý vị có thể liên hệ qua số điện thoại của Đơn vị Rối loạn tình dục: (028) 54044355 hoặc đăng ký trực tuyến qua cổng thông tin điện tử của Bệnh viện Từ Dũ. Chúng tôi cam kết hỗ trợ quý vị tìm lại sự hòa hợp và hạnh phúc trong đời sống vợ chồng sau thời kỳ sinh nở.
Hãy nhớ rằng, việc quan tâm đến sức khỏe tình dục là một phần quan trọng của quá trình chăm sóc sức khỏe toàn diện sau sinh. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết.
