Ngày 20/08/2010

Quan điểm điều trị Progesterone cho ung thư nội mạc tử cung giai đoạn sớm

Tổng quan

Điều trị ung thư đã phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây và quan điểm điều trị cũng thay đổi đáng kể. Ngược với trước kia, điều trị ung thư là tận gốc và xác thực, bây giờ nhiều phương pháp khác được đề nghị hơn như phẫu thuật bảo tồn, điều trị tận gốc tại chỗ và hóa trị với ít tác dụng phụ.

Ung thư đặc biệt liên quan đến tuổi già, nhưng có một số loại ung thư xảy ra ở tuổi thanh thiếu niên (ví dụ bệnh lý máu). Những loại ung thư khác thường xuất hiện khi lớn tuổi cũng xảy ra với người trẻ tuổi (ví dụ ung thư đường sinh dục nữ).

Ung thư nội mạc tử cung (NMTC) là dạng ung thư thường gặp nhất của cơ quan sinh dục nữ. Từ năm 2003 đến 2007, tần suất xảy ra là 23,5 trên 100.000 phụ nữ. Tuổi mắc trung bình là 62 tuổi, và 8% trường hợp xảy ra ở phụ nữ < 45 tuổi.

Sự thay đổi của NMTC có tính chu kỳ. Trong phóng noãn, dưới ảnh hưởng estrogen, NMTC phát triển, và sau khi phóng noãn, dưới ảnh hưởng progesterone, NMTC chế tiết. Nếu sự thụ thai, không xảy ra, vào cuối chu kỳ, khi hoàng thể suy giảm thì xuất hiện kinh nguyệt cho một chu kỳ mới. Nếu chức năng có tính chu kỳ này bị rối loạn sẽ làm NMTC thay đổi bất thường. Khi NMTC chịu ảnh hưởng estrogen mà không có chất đối kháng lại, sẽ tiếp tục phát triển, và tăng sản với tế bào không điển hình. Nếu không được điều trị ở giai đoạn này, tình trạng này có thể phát triển thành ung thư NMTC.

Điều trị chuẩn của ung thư NMTC là phẫu thuật với phân giai đoạn đầy đủ, và nếu cần sẽ điều trị hỗ trợ. Với phụ nữ còn mong muốn có con hay những trường hợp nguy cơ cao khi phẫu thuật thì có thể không nên cắt tử cung. Những trường hợp này có thể điều trị thay thế bằng progesterone liều cao. Cade và cộng sự đã đưa ra kết luận này khi điều trị progesterone liều cao cho những trường hợp ung thư NMTC giai đoạn sớm và biệt hóa cao.

Tóm lược nghiên cứu

Nghiên cứu hàng loạt trường hợp mô tả 16 bệnh nhân ung thư NMTC được điều trị bảo tồn bằng uống progesterone liều cao (400 mg medroxyprogesterone acetate) hoặc đặt progesterone tại chỗ (levonorgestrel trong buồng tử cung), hoặc kết hợp cả hai cách này. Chụp cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá độ xâm nhập vào cơ tử cung, và chỉ có những bệnh nhân không có xâm nhập thì được chọn vào nghiên cứu. Những bệnh nhân này được theo dõi sát bằng nạo sinh thiết NMTC định kỳ, và nếu bệnh vẫn tồn tại thì nên phẫu thuật triệt để.

Tuổi trung bình của bệnh nhân là 35 tuổi; 4 – 6 bệnh nhân được chẩn đoán buồng trứng đa nang và 2 bệnh nhân có gen ung thư nội mạc tử cung. Xuất huyết âm đạo bất thường là triệu chứng thường gặp nhất, nhưng có 8 trường hợp được chẩn đoán khi khảo sát điều trị hiếm muộn. 10/16 bệnh nhân có đáp ứng điều trị progesterone với thời gian điều trị trung bình là 5,5 tháng. 6 trường hợp được xem là không đáp ứng điều trị, và bệnh nhân đã được phẫu thuật sớm trong thời gian theo dõi điều trị nội khoa. 3 bệnh nhân được điều trị thành công.

Quan điểm điều trị

Ung thư NMTC là ung thư phụ khoa thường gặp và điển hình ở giai đoạn mãn kinh. Phụ nữ trẻ, đặc biệt nếu có rối loạn kinh nguyệt là đối tượng có nguy cơ cao. Estrogen làm nội mạc tử cung phát triển để chuẩn bị cho giai đoạn làm tổ. Progesterone chiếm ưu thế ở nữa chu kỳ sau, có tác dụng kháng việc phát triển NMTC và làm phân tiết NMTC. Nếu thiếu progesterone, NMTC tiếp tục phát triển tăng sinh, và theo thời gian sẽ thành tăng sản tế bào không điển hình. Dùng progesterone liên tục hay từng giai đoạn đạt kết quả tốt trong điều trị tăng sản NMTC. Nếu ung thư NMTC giai đoạn sớm, biệt hóa tốt cũng đáp ứng điều trị tốt. Điều quan trọng là đánh giá bệnh nhân cẩn trọng trước khi đề nghị điều trị bằng phương pháp này. Xác định cẩn thận sự xâm nhiễm của bệnh (vào cơ tử cung, xuống cổ tử cung) bằng MRI. Ngoài ra, cần có bác sĩ giải phẫu bệnh có kinh nghiệm để xác định chính xác độ biệt hóa. Loại ung thư biệt hóa kém dường như thiếu receptor của estrogen và progesterone nên kém đáp ứng với điều trị nội khoa.

Tư vấn cho bệnh nhân về sinh lý tự nhiên của cách điều trị này là khá quan trọng, bởi vì chỉ dựa vào những số liệu có giới hạn để áp dụng cho việc điều trị hiện tại. Cũng cần đánh giá sự đồng thuận của bệnh nhân, bởi vì bệnh nhân phải đồng ý theo dõi định kỳ với nạo sinh thiết. Đây là bằng chứng cho việc kết luận rằng bệnh nhân có đáp ứng điều trị hay là thất bại. Bệnh nhân cũng nên được thông báo và theo dõi những tác dụng phụ của điều trị (như thay đổi lipid, tăng cân, huyết khối). Khi có tác dụng phụ có thể điều trị progesterone liều cao tạm thời. Nếu bệnh nhân muốn giữ tử cung, nhưng đã đủ số con thì nên khuyên phẫu thuật cắt tử cung. Không có protocol điều trị nào là tiêu chuẩn. Thêm nữa, nguồn gốc, loại, và liều dùng của progesterone cũng không là tiêu chuẩn bắt buộc, nên việc đánh giá trước điều trị và theo dõi là rất cần thiết.

Nguồn

BJOG. 2010;117:879-884

ThS. BS. Nguyễn Thị Quý Khoa (Dịch)
Khoa Sản A - Bệnh viện Từ Dũ

Các bài viết khác

Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết tại nhà

Sốt xuất huyết là bệnh do vi rút lây truyền qua vết chích của muỗi vằn. Hiện tại không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh này. Việc điều trị chủ yếu tập trung giảm nhẹ các triệu chứng đau nhức để người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn trong quá trình hồi phục cũng như phát hiện các dấu hiệu cảnh báo nặng.

Cảnh giác nguy cơ sốt xuất huyết tại những khu vực công cộng

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Muỗi vằn Aedes aegypti là tác nhân chính lây truyền bệnh. Chúng sinh sản mạnh mẽ ở những nơi chứa nước đọng. Vì vậy, bất cứ nơi nào đọng nước trong một thời gian dài đều là nơi để muỗi sinh sản.

Bộ Y tế tuyên dương ê-kíp thực hiện ca thông tim bào thai cho sản phụ người Singapore (Báo Sức khỏe cộng đồng)

Ngày 9/6, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã thay mặt Bộ trưởng Bộ Y tế trao bằng khen cho ê-kíp Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1 thực hiện ca thông tim xuyên bào thai cho sản phụ người Singapore – đánh dấu một bước tiến vượt bậc của y học can thiệp bào thai tại Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Y tế: Y học bào thai Việt Nam đã bước sang giai đoạn phát triển mới (Báo Sài gòn giải phóng)

Ngày 9-6, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đến thăm, chúc mừng và trao bằng khen của Bộ Y tế cho các bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1, do có thành tích xuất sắc can thiệp thành công một trường hợp dị tật tim bẩm sinh phức tạp từ một bào thai 22 tuần tuổi của sản phụ người Singapore.

Bộ trưởng Bộ Y tế tặng Bằng khen ê- kíp thông tim bào thai cho thai phụ Singapore (Báo Sức khỏe đời sống)

Ê-kíp thông tim bào thai của Bệnh viện Nhi đồng 1 và Bệnh viện Từ Dũ được tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế vì có thành tích đột xuất, xuất sắc trong ca can thiệp bào thai cho thai phụ người Singapore.

Bộ Y tế khen thưởng ê-kíp thực hiện ca thông tim xuyên bào thai cho sản phụ Singapore (Báo Sức khỏe 24h)

Quan điểm điều trị Progesterone cho ung thư nội mạc tử cung giai đoạn sớm

Tóm lược nghiên cứu

Quan điểm điều trị

Kết nối với Bệnh viện Từ Dũ