Tế bào mầm
Phôi được tạo ra trong giai đoạn phân bào suốt quá trình phát triển phôi học (tế bào mầm phôi)
Mô người trưởng thành (tế bào mầm trưởng thành)
Cả 2 loại đặc trưng bởi khả năng tiềm ẩn biệt hóa thành các loại tế bào khác biệt (như da, cơ, xương…)
 |
Tế bào mầm trưởng thành
Tế bào mầm trưởng thành hay thuộc cơ thể tồn tại trong cơ thể sau phát triển phôi được tìm thấy trong các loại mô khác biệt như não, tủy xương, máu, mạch máu, cơ, da và gan. Chúng vẫn im lặng hay không phân chia trong nhiều năm cho đến khi hoạt hóa lại do bệnh hay mô bị tổn thương.
Tế bào mầm phôi
Bắt nguồn từ phôi người 4-5 ngày tuổi trong giai đoạn bì phôi. Phôi thường dư ra trong IVF (thụ tinh ống nghiệm) nơi mà vài trứng được thụ tinh trong ống, nhưng chỉ một trong chúng được cấy ghép vào sản phụ.
Sản xuất bắt đầu khi tinh trùng thụ tinh với trứng để tạo tế bào độc nhất là hợp tử. Hợp tử bắt đầu một loạt phân chia, tạo 2,4,8,16 tế bào… Sau 4-6 ngày, trước khi cấy ghép vào tử cung, khối tế bào này gọi là nguyên bào phôi. Nguyên bào phôi gồm lớp tế bào trong (nguyên bào phôi) và lớp ngoài (trophoblast). Lớp tế bào ngoài trở thành nhau, lớp trong là nhóm tế bào biệt hóa thành tất cả cấu trúc của cơ quan người lớn. Lớp sau cùng là nguồn gốc tế bào phôi. Tế bào totipotent (tế bào có khả năng phát triển thành bất kỳ tế bào nào trong cơ thể).
Điều trị bệnh não
Tế bào và mô thay thế có thể dùng để điều trị bệnh não như là Parkinson và Alzheimer bằng bổ sung mô hỏng, mang trở lại các tế bào não biệt hóa giữ cho các cơ khỏi chuyển động. Tế bào mầm phôi gần đây hướng biệt hóa thành các loại tế bào này, nên việc điều trị hứa hẹn.
Điều trị bệnh tim
Tế bào tim khỏe mạnh phát triển trong labo một ngày gần đây có thể cấy ghép vào bệnh nhân bệnh tim, tái tạo mô khỏe mạnh. Tương tự, người bệnh tiểu đường type 1 có thể nhận được tế bào tụy thay thế tế bào sản xuất insulin đã mất hay phân hủy bởi hệ miễn dịch của bệnh nhân. Liệu pháp điều trị hiện tại là cấy ghép tụy có vẻ ít xảy ra do có quá ít nhu mô tụy.
Điều trị bệnh máu
Tế bào mầm tạo máu thấy trong máu và tủy xương có thể dùng trong nhiều năm để điều trị leukemia, thiếu máu hình liềm hay khiếm khuyết miễn dịch. Những tế bào có thể sản xuất nhiều loại tế bào máu, như là hồng cầu mang oxygen để chống lại bệnh. Nhưng khó khăn trong trích tế bào này qua cấy ghép tủy xương không xâm lấn. Tuy nhiên tế bào mầm tạo máu có thể tìm thấy trong dây rốn và bánh nhau. Điều đó dẫn tới việc các nhà khoa học kêu gọi thành lập ngân hàng máu cuống rốn để phát huy tiềm năng của tế bào này và giảm nguy cơ điều trị thải ghép của cơ thể.
Khám phá khoa học chung
Nghiên cứu tế bào mầm cũng rất hữu ích trong nghiên cứu sự phát triển loài người. Tế bào mầm không biệt hóa cuối cùng biệt hóa từng phần vì gen đặc biệt mở hay đóng. Các chuyên gia nghiên cứu tế bào mầm có thể làm sáng tỏ vai trò của gen quyết định đặc điểm di truyền hay biến đổi gen mà chúng ta nhận được. Ung thư hay những khiếm khuyết bẩm sinh cũng bị ảnh hưởng bởi phân chia tế bào bất thường. Liệu pháp mới cho bệnh tật có thể phát triển nếu chúng ta hiểu hơn những tác nhân đó tấn công cơ thể người như thế nào.
Nguyên nhân khác tại sao nghiên cứu tế bào mầm được theo đuổi là để phát triển thuốc mới. Các nhà khoa học có thể đo lường hiệu quả thuốc trên sức khỏe, mô bình thường bằng cách test thuốc trên tế bào mầm hơn là test thuốc trên người tình nguyện.
Nguồn:
http://www.medicalnewstoday.com/info/stem_cell/
BS. Phạm Thị Mỹ Thanh (Dịch)
Khoa Sản E – BV Từ Dũ
Phòng ngừa té ngã là một phần quan trọng trong an toàn sức khỏe cộng đồng, đặc biệt đối với người cao tuổi và trẻ nhỏ. Việc điều chỉnh môi trường sống sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ tai nạn.
Mưa bão làm gia tăng các khu vực chứa nước (vũng nước đọng, rãnh nước chảy xiết, hố ga bị ngập...), từ đó làm tăng nguy cơ tai nạn đuối nước ở trẻ em. Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp an toàn là yêu cầu bắt buộc để bảo vệ trẻ.
Bệnh xoắn khuẩn vàng da là bệnh nhiễm trùng lây truyền từ động vật sang người qua tiếp xúc với nước, đất hoặc thực phẩm bị nhiễm nước tiểu hay dịch cơ thể của động vật mang mầm bệnh, chẳng hạn như chuột và các loài gặm nhấm khác.
Tai nạn bỏng là một trong những loại hình tai nạn thương tích phổ biến và nghiêm trọng ở trẻ em, gây tổn thương nặng nề về thể chất và tinh thần. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa tại gia đình là yếu tố then chốt để bảo vệ trẻ.
Nhồi máu cơ tim (heart attack) xảy ra khi động mạch vành – mạch máu nuôi tim – bị tắc nghẽn đột ngột, khiến máu và oxy không đến được một phần cơ tim. Điều này làm vùng cơ tim đó chết đi. Đây là tình trạng cấp cứu y khoa nguy hiểm, có thể gây biến chứng nặng nề hoặc tử vong nếu không được xử trí kịp thời.
