Ngày 01/09/2009

Que cấy tránh thai: một biện pháp tuyệt vời?

Bs. Nguyễn Trần Quốc Hải
Khoa KHHGĐ – BV Từ Dũ
Que cấy là phương pháp tránh thai dùng một hay các que nhỏ như que diêm chứa hormone progesterone cấy vào dưới da. Sau khi được đưa vào cùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài có thể lên đến 5 năm. Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone : levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể từ 1 đến 6 que tùy loại
Ảnh do tác giả cung cấp

- Norplant : 6 que, tác dụng trong 5-7 năm
- Jadelle, Sinoplant : 2 que, tác dụng 5 năm
- Implanon : 1 que, tác dụng 3 năm

Implanon là loại que cấy hiện đang lưu hành tại Việt Nam. Bài viết xin đề cập chủ yếu đến dạng que cấy này. Implanon chứa etonogestrel, có ưu điểm là chỉ có một que cấy duy nhất, tác dụng ngừa thai kéo dài trong 3 năm.

Hiệu quả tránh thai

Điều đầu tiên cần phải đề cập đến là hiệu quả ngừa thai thực sự ấn tượng của Implanon: 99.95%, tức là có 9995 người sử dụng Implanon trong 10000 người sẽ không bị có thai ngoài ý muốn. Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ, ngoại trừ rằng khả năng thụ thai của Implanon sẽ hồi phục hoàn toàn và nhanh chóng sau khi que cấy được lấy ra. Các phương pháp ngừa thai khác hay bị ảnh hưởng bởi sự tuân thủ của người sử dụng, tức là tỷ lệ thành công trên thực tế thấp hơn so với lý thuyết. Implanon hoàn toàn không bị tác động, chỉ 1 que cấy duy nhất và một lần cấy duy nhất, không cần phải làm gì thêm.

Tất nhiên nếu để que cấy quá thời gian được khuyến cáo, đối với Implanon là 3 năm, thì hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi.

Cơ chế tác dụng


 

  Cũng như các biện pháp tránh thai có progesterone khác, que Implanon hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:

1. Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.

2. Ngăn sự rụng trứng (ở hơn phân nửa các chu kỳ).

Khả năng có thai trở lại

Không như thuốc chích ngừa thai DMPA, sau khi rút que cấy, sự thụ thai hồi phục nhanh chóng và hoàn toàn.

Có thể lấy que cấy bất cứ khi nào bạn muốn. Nếu bạn muốn có thai trở lại, hãy đến cơ sở y tế, nhân viên y tế sẽ lấy que cấy ra cho bạn.

 


 

Ưu điểm của Implanon

Đối tượng sử dụng của Implanon là rất rộng. Các bà mẹ đang cho con bú, phụ nữ trên 40 tuổi, người có u xơ tử cung có thể sử dụng Implanon an toàn. Các bà mẹ tốt nhất nên đợi trẻ hơn 6 tuần tuổi mới bắt đầu sử dụng que cấy này.

Các trường hợp có yếu tố nguy cơ cho tim mạch như hút thuốc lá, béo phì, tiểu đường hay cả bệnh nhân cao huyết áp đều có thể dùng Implanon.

Implanon chỉ đặt 1 lần duy nhất, chỉ với 1 que cấy, không yêu cầu người sử dụng phải tuân thủ. Không phải uống thuốc mỗi ngày hay phải chuẩn bị trước mỗi lần quan hệ, Implanon cũng không ảnh hưởng đến quan hệ tình dục.

Nhược điểm

Thường gây rong kinh trong vài tháng đầu.

Cũng như dụng cụ tử cung, Implanon cần phải được đặt tại cơ sở y tế và được thực hiện bởi nhân viên y tế được huấn luyện về cách đặt và rút que cấy.

Tác dụng phụ

Cấy que tránh thai có thể gặp một số tác dụng phụ sau:

Tại vị trí cấy hoặc tháo que:

Đau, bầm tím hoặc sưng tụ máu (rất ít gặp)

Nhiễm trùng, áp xe

Có thể để lại sẹo nhỏ

Ảnh hưởng của nội tiết sau khi cấy:

Rối loạn kinh nguyệt trong 2-6 tháng đầu: rỉ máu lượng ít, kéo dài từng đợt 5-7 ngày hoặc lâu hơn; vô kinh, rất ít gặp vài đợt ra máu kinh lượng nhiều.

Đau bụng âm ỉ, đau lưng hoặc đau đầu.

Cảm giác buồn nôn, căng ngực.

Lưu ý:

- Sau khi cấy que ngừa thai, bạn cần theo dõi chỗ vị trí cấy, nếu có dấu hiệu rỉ dịch, sưng - nóng - đỏ - đau cần quay lại bệnh viện ngay. Bạn cần dùng thêm biện pháp ngừa thai hỗ trợ (bao cao su) trong tuần đầu để đảm bảo hiệu quả ngừa thai vì lượng thuốc vào cơ thể chưa ổn định.

- 1 tháng sau bạn cần tái khám để bác sĩ theo dõi vị trí que cấy và các dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt

Vấn đề vô kinh khi sử dụng Implanon

Có khoảng 20-30% phụ nữ vô kinh (không ra kinh) trong khi sử dụng que cấy. Đó là tác dụng mong muốn của que cấy là giảm lượng máu kinh xuống thấp nhất hoặc vô kinh. Hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Số còn lại có sự thay đổi trong kinh nguyệt: có người ra kinh lượng nhiều hơn hoặc ít hơn, chu kỳ kinh kéo dài hơn hoặc ngắn lại, với đa số là giảm sự ra máu. Tình trạng này thường giảm hoặc mất sau 1 năm cấy que.

Các trường hợp cần thận trọng

- Cho trẻ bú dưới 6 tuần sau sanh.

- Có huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân hay phổi.

- Xuất huyết âm đạo chưa giải thích được.

- Ung thư vú hay có tiền căn ung thư vú.

- Đang có bệnh lý gan nặng.

- Đang sử dụng thuốc chống động kinh hay thuốc điều trị lao (rifampicin).

Mỗi trường hợp có những mức độ nặng nhẹ khác nhau để cân nhắc sử dụng Implanonnhưng thông thường nếu gặp các trường hợp này nên dùng biện pháp tránh thai khác.

Kết luận

  Que cấy ngừa thai là một biện pháp tránh thai hiện đại, có hiệu quả rất cao do không cần phải tuân thủ điều kiện sử dụng. Que cấy này có thể áp dụng cho rất nhiều đối tượng có nhu cầu ngừa thai. Với ưu điểm chỉ có một que cấy, thời gian sử dụng kéo dài 3 năm, Implanon có thể là một sự lựa chọn thích hợp cho bạn.

* Khoa Kế hoạch gia đình - Bệnh viện Từ Dũ hiện đang cung cấp que cấy ngừa thai Implanon. Bạn có thể đến để được tư vấn.Chi phí tổng cộng là khoảng 110USD cho 1 que cấy sử dụng trong 3 năm.

Nếu có nhu cầu xin liên hệ
Khoa Kế hoạch gia đình, Bệnh viện Từ Dũ
284 Cống Quỳnh Q1 TP HCM

Đặt lịch hẹn qua số điện thoại:

028.1081 hoặc 19002125

Tài liệu tham khảo

  1. WHO. Family Planning, A global handbook for provider. 2007
  2. WHO. Medical eligibility criteria for contraceptive use. Third edition, 2004.
* Ảnh do tác giả cung cấp.

Bs. Nguyễn Trần Quốc Hải

Kết nối với Bệnh viện Từ Dũ