Khám thai 3 tháng cuối thai kỳ
3 tháng cuối thai kỳ là giai đoạn thai từ 29 đến 40 tuần. Trong giai đoạn này mẹ bầu sẽ khám thai trung bình từ 4 đến 6 lần để theo dõi sức khỏe mẹ và bé, thời gian bé chào đời thường vào khoảng từ tuần 38 đến 40. Gần ngày dự sinh khoảng cách giữa các lần tái khám sẽ ngắn lại, từ 32 tuần sẽ tái khám mỗi hai tuần, từ 36 tuần sẽ tái khám mỗi tuần một lần.
Mỗi lần khám thai trong giai đoạn 3 tháng cuối này, thông thường mẹ bầu sẽ được thực hiện:
- Đo: mạch, huyết áp, cân nặng, bề cao tử cung
- Siêu âm thai, nghe tim thai
- Xét nghiệm: tổng phân tích nước tiểu (mỗi lần khám), tầm soát liên cầu khuẩn nhóm B (GBS – Group B streptococcus) đối với thai từ 35 – 37 tuần
- Đặt máy theo dõi tim thai và cơn gò liên tục trong khoảng 30 – 40 phút (Non-stresstest) để đánh giá tình trạng sức khỏe thai (khi có chỉ định)
Ở giai đoạn này, việc khám thai nhằm phát hiện ra các yếu tố bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bé như:
1. Bệnh lý cao huyết áp trong thai kỳ (Tiền sản giật):
Tiền sản giật là tình trạng rối loạn huyết áp nguy hiểm, có thể gây ảnh hưởng tới tất cả các cơ quan trong cơ thể của người mẹ. Huyết áp tâm thu từ 140 trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên (140/90 mmHg) có thể ảnh hưởng và làm tổn thương các cơ quan của mẹ, ví dụ: ảnh hưởng đến thận có thể gây suy thận; ảnh hưởng đến gan có thể gây suy gan, vỡ bao gan; ảnh hưởng đến phổi có thể gây phù phổi; ảnh hưởng đến não có thể gây phù não, xuất huyết não;...
Chính vì vậy, cần khám thai đúng lịch nhằm phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Nếu trong quá trình mang thai mẹ bầu có các dấu hiệu gợi ý bất thường như:
- Nhức đầu
- Chóng mặt
- Đau bụng đặc biệt đau vùng bụng trên (vùng thượng vị), vùng hạ sườn
- Phù nhiều, phù tăng nhanh, phù mặt
-> Cần phải khám ngay để loại trừ bệnh lý này.
2. Tình trạng thai chậm tăng trưởng:
Mỗi lần khám thai chắc hẳn các mẹ bầu đều có mối quan tâm chung đó là tình trạng cân nặng của bé, cân nặng có đạt ngưỡng bình thường không, bé có khỏe không...Vấn đề này được bác sĩ đánh giá thông qua tình trạng tăng cân của mẹ, sự phát triển của tử cung thông qua việc đo bề cao tử cung và siêu âm.
Bác sĩ sẽ thực hiện đánh giá tuần hoàn nhau thai để kiểm tra hệ thống cung cấp chất dinh dưỡng từ mẹ đến bé thông qua siêu âm doppler (thường được thực hiện lúc thai được 29 – 33 tuần, hoặc khi có các dấu hiệu gợi ý). Thông qua siêu âm này bác sĩ sẽ đo kích thước thai qua các trị số chu vi đầu, chu vi bụng, chiều dài xương đùi và ước lượng cân nặng thai nhi. Ngoài ra có thể đánh giá động mạch rốn, động mạch não giữa và tình trạng nhau ối.
Trong kết quả siêu âm có ghi nhận 1 chỉ số là BPV (bách phân vị) là để đánh giá ước lượng cân nặng của bé nằm ở ngưỡng nào so với chuẩn (bình thường BPV: 5% - 95%)
Ngoài ra, các thai kỳ có kèm các bệnh lý khác như: đái tháo đường thai kỳ, thai kỳ kèm các bệnh nội khoa của mẹ... mẹ bầu cần tuân thủ nghiêm ngặt theo các hướng dẫn và lịch hẹn khám của bác sĩ.
Xác định chính xác ngày dự sinh rất quan trọng vì ngày dự sinh là một cột mốc giúp tính toán tuổi thai và là căn cứ để đánh giá sự phát triển bình thường hay bất thường của thai nhi trong suốt quá trình khám thai. Khám thai ở 3 tháng đầu là thời điểm tốt nhất để xác định đúng ngày dự sinh.
Táo bón là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến 15 - 30 % dân số và thường gặp ở phụ nữ hơn là nam giới [4]. Có đến 40% phụ nữ mang thai phàn nàn về các triệu chứng táo bón [3].
Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) khuyến cáo tránh dùng metformin ở những bệnh nhân tăng huyết áp, tiền sản giật hoặc có nguy cơ thai nhi hạn chế tăng trưởng trong tử cung vì metformin ức chế hô hấp của ty thể, điều này có thể ảnh hưởng bất lợi đến chức năng, sự tăng trưởng hoặc sự biệt hóa của các mô bào thai hoặc nhau thai.
Nguyên nhân gây đau đầu ở phụ nữ khi mang thai và sau sinh có thể là cơn đau đầu nguyên phát như chứng đau nửa đầu, do căng thẳng, hoặc nhức đầu từng đợt.
Xuất huyết do phôi làm tổ là tình trạng ra huyết âm đạo vào ngày thứ 10-14 sau thụ thai. Thông thường, rụng trứng xảy ra vào ngày 14 của chu kỳ kinh (với các chu kỳ kinh đều 28 ngày).