Ngày 18/11/2025

Nhiễm trùng đường tiểu khi mang thai

    Nhiễm trùng đường tiểu là một tình trạng khá thường gặp ở phụ nữ mang thai. Tùy vị trí nhiễm có thể chia thành nhiễm trùng tiểu dưới (viêm bàng quang) và nhiễm trùng tiểu trên (viêm đài bể thận). Bên cạnh đó, thai phụ có thể gặp phải tình trạng nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng, chỉ được phát hiện khi xét nghiệm nước tiểu. Tất cả các phụ nữ mang thai được khuyến cáo nên thực hiện xét nghiệm tầm soát nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng và điều trị nếu có. Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng hoặc nhiễm trùng tiểu có thể gây chuyển dạ sinh non và các biến chứng nặng khác nếu không được điều trị.

    Nguyên nhân gây nhiễm trùng tiểu là do vi khuẩn, trong đó nhiễm khuẩn E.Coli chiếm 80-90% trường hợp. Nghiên cứu cũng cho thấy vi khuẩn E.Coli gây ra 82,5% trường hợp viêm đài bể thận ở thai phụ. Các vi khuẩn khác gây bệnh bao gồm: Klebsiella pneumonia, Streptococcus, Proteus và nhóm Enterococcus.

    Do một số thay đổi sinh lý trong thai kỳ, phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường. Thống kê cho thấy khoảng 8% phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng tiểu. May mắn là bệnh lý này thường dễ điều trị và hầu như đáp ứng tốt với kháng sinh.

    Triệu chứng nhiễm trùng đường tiểu

    Có 3 thể lâm sàng thường gặp của nhiễm trùng tiểu:

    1. Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng
    2. Viêm bàng quang cấp
    3. Viêm đài bể thận.    

    Viêm bàng quang có thể gây ra các triệu chứng sau: 

    • Rối loạn đi tiểu, tiểu lắt nhắt hoặc tiểu gấp.
    • Cảm giác nóng, bỏng rát ở lỗ niệu đạo khi đi tiểu
    • Đau vùng trên xương vệ.
    • Nước tiểu vẩn đục hoặc có mủ.
    • Nước tiểu đổi màu đỏ, hồng nhạt hoặc nâu sậm, gợi ý có máu trong nước tiểu.

    Viêm bàng quang nếu không được điều trị có thể diễn tiến thành viêm đài bể thận. Triệu chứng bao gồm:

    • Sốt, lạnh run
    • Buồn nôn, nôn
    • Đau hông lưng, thường đau 1 bên.

    Viêm đài bể thận là một bệnh lý nặng, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng, đe dọa đến tính mạng.

    Ở phụ nữ mang thai, nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng là một tình trạng phổ biến (khoảng 10% thai kỳ). Điều quan trọng là bạn phải được tầm soát định kỳ bằng xét nghiệm nước tiểu nhằm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.

    Nhiễm trùng tiểu không được điều trị có thể gây kích thích cơn gò tử cung dẫn đến chuyển dạ sinh non.

    Nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng khi mang thai:

    Khuẩn niệu không triệu chứng được xác định khi có nhiều hơn 100,000 vi khuẩn trong 1ml nước tiểu, lấy từ một bệnh nhân không có triệu chứng đường tiểu.

    Nếu nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng không được điều trị đúng cách, nó có thể diễn tiến thành viêm bàng quang (30%), viêm đài bể thận (50%) và dẫn đến các hậu quả xấu cho thai kỳ như chuyển dạ sinh non, thai chậm tăng trưởng, cân nặng lúc sinh thấp. Do vậy các mẹ bầu được khuyến cáo làm xét nghiệm tầm soát định kỳ tình trạng nhiểm khuẩn niệu không triệu chứng, ngay từ lần khám thai đầu tiên.

    Vì sao nhiễm trùng tiểu thường gặp ở phụ nữ mang thai?

    Sự thay đổi hormone khi mang thai là một trong những lý do chính khiến mẹ bầu dễ bị nhiễm trùng tiểu. Chúng gây ra một số thay đổi trong hoạt động của đường tiểu như giãn cơ, ứ đọng nước tiểu và trào ngược bàng quang-niệu quản. Điều này làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng tiểu.

    Khi bạn mang thai, thành phần trong nước tiểu cũng thay đổi. Lượng đường, protein và hormone nhiều hơn khiến cho môi trường nước tiểu trở nên thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

    Tử cung lớn khi mang thai gây chèn ép lên bàng quang cũng khiến bạn khó đi tiểu sạch. Nước tiểu tồn lưu trong bàng quang sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn tăng trưởng.

    Điều trị nhiễm trùng tiểu trong thai kỳ

    Các loại kháng sinh được cấp phép sử dụng trong thai kỳ là lựa chọn hàng đầu để điều trị nhiễm trùng tiểu. Một đợt điều trị thường từ 3 đến 10 ngày. Điều trị ngoại trú được chỉ định đối với các trường hợp viêm bàng quang hoặc nhiễm khuẩn niệu không triệu chứng.

    Viêm đài bể thận khi mang thai là một bệnh lý nặng và cần phải nhập viện.

     

     

    Nhiễm trùng tiểu trong thai kỳ có thể gây ra:

    • Chuyển dạ sinh non
    • Trẻ cân nặng lúc sinh thấp
    • Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng.
    • Hội chứng rối loạn hô hấp
    • Nhiễm trùng tồn tại kéo dài

    Các biện pháp dự phòng nhiễm trùng tiểu

         Để làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng tiểu khi mang thai, bạn nên áp dụng các biện pháp sau đây:

    • Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.
    • Đi tiểu thường xuyên.
    • Tránh thức uống chứa cồn, caffeine và thức ăn cay.
    • Tắm vòi sen thay vì bồn tắm.
    • Mặc vải cotton thoáng mát và không mặc quần quá chật.

     

    Tham khảo:

    https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537047/

    https://www.webmd.com/women/guide/pregnancy-urinary-tract-infection

    https://www.aafp.org/afp/2000/0201/p713.html

    ThS. BS. Lê Võ Minh Hương

    Kết nối với Bệnh viện Từ Dũ