Những viên thuốc làm thay đổi thế giới
Giống mọi sản phẩm của nền văn minh, viên thuốc cũng dẫn đến tác dụng tích cực và tiêu cực, thậm chí gây ra những tranh cãi gay gắt. Mặc dù vậy, không thể phủ nhận rằng nhiều viên thuốc đã tạo nên cuộc cách mạng trong y học và xã hội, được tôn vinh là “thần dược” đối với sự sống, “vị cứu tinh” đối với linh hồn của nhân loại.
Viên prozac
Những người chữa trị cảm giác thất vọng và hoang mang bằng sự trợ giúp của tân dược đã trưởng thành nhờ prozac - viên thuốc được mệnh danh là “viên thuốc yêu đời”.
Hơn 20 năm trước, vào năm 1987, prozac (biệt dược của Hãng Lilly - Mỹ - tên gốc là fluoxetin) xuất hiện trong các hiệu thuốc và lập tức khiến giới truyền thông xôn xao bởi nó được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước tiến vượt bậc trong điều trị bệnh trầm cảm. Quả thật, chỉ sau đó ít lâu, prozac đã trở thành loại thuốc thông dụng với 54 triệu “tín đồ” trên thế giới tin dùng.
Viên aspirin
Đây là nguyên tố tổng hợp đầu tiên được đưa vào điều trị bệnh tật của con người. Đã trải qua hơn 100 năm song aspirin vẫn đang tìm cho mình những ứng dụng và thành công mới.
![]() Aspirin là loại thuốc được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay.
|
Viên viagra
Nhà bác học vĩ đại nhất mọi thời đại Leonardo de Vinci đã nắm bắt chính xác nỗi đau không chỉ riêng giới mày râu: “Dụng cụ sung sướng đàn ông không phải lúc nào cũng ngoan ngoãn nghe theo mệnh lệnh thân chủ”. Trên thế giới tối thiểu có khoảng 150 triệu đàn ông là nạn nhân của tình trạng liệt dương. Tấn bi kịch diễn ra suốt nhiều thế kỷ và không có gì thay đổi cho đến khi có sự xuất hiện của “thần dược” viagra vào những năm cuối cùng của thế kỷ 20.
Viên tránh thai
Nhờ viên thuốc này mà loài người đã tách rời được sinh hoạt tình dục với hoạt động tái sản xuất nòi giống. Nếu không có viên thuốc này có lẽ trái đất đã không còn chỗ để con người đặt chân.
Cha đẻ của viên tránh thai là nhà bác học Carl Djerassi. Năm 1951, ông điều chế thành công Noretydron - hợp chất tổng hợp có tác dụng tương tự như hormon điều chỉnh quá trình rụng trứng. 9 năm sau, sản phẩm viên tránh thai đầu tiên có tên enovit với thành phần chính là noretydron đã xuất hiện tại các hiệu thuốc của Mỹ và một số quốc gia châu Âu. Sự ra đời của viên thuốc tránh thai đã đưa nửa thế giới vào một kỷ nguyên mới, thậm chí nhiều người còn ví von đây là viên thuốc đã làm nên “cuộc cách mạng trao quyền cho nữ giới”.
Các loại thuốc kháng sinh
Thế kỷ XX thuộc về thuốc kháng sinh: chúng đã cứu sống hàng triệu người bệnh, chúng kéo dài và làm thay đổi chất lượng cuộc sống của con người. Penicillin được xem là tiến bộ y học lớn nhất mà thế giới đã biết từ trước đến giờ.
Khi nhà vi trùng học người Anh Alexander Fleming tình cờ phát hiện ra penicilin vào năm 1928, chắc hẳn ông không thể hình dung ra được ảnh hưởng của nó đối với y học hiện đại. Trước khi penicillin trở nên phổ biến vào những năm 1940, các vết thương và các bệnh như giang mai thường gây tử vong ở người. Nhưng từ khi được sản xuất rộng rãi, penicillin đã cứu được khoảng 200 triệu người.
Thuốc kháng sinh nhanh chóng trở thành vũ khí vạn năng. Do hậu quả sử dụng tràn lan, đã xuất hiện ngày càng nhiều chủng vi khuẩn biến đổi gen có khảng năng đề kháng với các loại thuốc kháng sinh phổ biến. Thực tế tất cả dân cư các quốc gia phát triển đều sử dụng kháng sinh. Thậm chí thuốc kháng sinh còn được dùng trong chăn nuôi, từ tôm cá đến trâu, bò. Thế nhưng đến nay vẫn chưa có vũ khí nào có thể khả dĩ thay thế thuốc kháng sinh. Vậy nên đang diễn ra một dạng chạy đua vũ trang: trên thị trường xuất hiện ngày càng nhiều thế hệ thuốc kháng sinh mới. Cùng với đó cũng càng xuất hiện nhiều chủng vi trùng kháng thuốc.
Probiotics được định nghĩa là “các vi sinh vật sống, khi được đưa vào cơ thể với số lượng đủ, sẽ mang lại lợi ích cho sức khỏe của vật chủ”. Các chủng vi khuẩn tạo axit lactic là quan trọng nhất trong thực phẩm và dinh dưỡng, chủng thuộc chi Lactobacillus và Bifidobacterium là những probiotic được sử dụng phổ biến nhất, ngoài ra còn kể đến các chi Bacillus, Streptococcus, Enterococcus, Saccharomyces và Escherichia coli
- Bệnh viện đã thực hiện 378 báo cáo ADR, giảm 7,9% so với năm 2023 (408 báo cáo), tăng 14,2% so với năm 2022 (331 báo cáo).
- Số lượng báo cáo ADR ngoại trú là 18 báo cáo, giảm 3,6 lần so với năm 2023 (66 báo cáo).
- Bệnh viện Từ Dũ được Trung tâm DI&ADR quốc gia xếp hạng 8/991 cơ sở khám chữa bệnh có hoạt động theo dõi ADR hiệu quả trong báo cáo tổng kết ADR quốc gia vào tháng 9/2024.
Mirvetuximab soravtansine-gynx đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt điều trị cho bệnh nhân trưởng thành mắc ung thư biểu mô buồng trứng, ống dẫn trứng, hoặc ung thư phúc mạc nguyên phát dương tính với thụ thể folat alpha (FRα), kháng hóa trị, là những bệnh nhân đã trải qua 3 liệu trình điều trị trước đó. Theo các chuyên gia, bệnh nhân mắc các loại ung thư này thường được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, trải qua phẫu thuật và sau đó được điều trị bằng phác đồ hóa trị có platinum nhưng có thể trở nên kháng thuốc.
Kháng sinh (KS) phổ rộng được xem như “thần dược” để điều trị các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng khi tác nhân gây bệnh chưa được xác định. Mục đích sử dụng KS phổ rộng nhằm bao phủ nhiều loại tác nhân vi khuẩn gram dương và gram âm, bao gồm cả các tác nhân kháng thuốc trong khi chờ kết quả nuôi cấy. Tuy nhiên, việc sử dụng bừa bãi các KS phổ rộng cũ và mới đã góp phần đáng kể vào sự gia tăng tình trạng kháng kháng sinh (AMR) – một vấn đề sức khỏe toàn cầu đáng lưu ý.
Những dữ kiện của một nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy: đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và tử vong ở trẻ sơ sinh nguyên nhân do liên cầu khuẩn nhóm B (GBS). Có nhiều lý do như: thay đổi hệ vi sinh vật âm đạo, giảm đáp ứng miễn dịch và quá trình điều hoà thích nghi của vi khuẩn.
Tiền sản giật là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ. Bệnh lý tiền sản giật có liên quan đến sự xâm lấn tế bào nuôi nhau thai và sự tái cấu trúc động mạch xoắn tử cung. Với đặc tính kháng viêm, aspirin được giả thuyết rằng có thể cải thiện sự bám nhau giúp ngăn ngừa tiền sản giật. Vì vậy, spirin liều thấp được khuyến cáo sử dụng để dự phòng tiền sản giật trong thai kỳ. Mặt khác, aspirin cũng được chỉ định cho các trường hợp thai giới hạn tăng trưởng, sinh non, thai lưu.