Thông tin thuốc tháng 6/2021

Tạp chất NDMA là gì? 

N-nitrosodimethylamin (NDMA) là những dẫn chất nitrosamin được phân loại vào nhóm các chất có thể gây ung thư trên người. Tất cả chúng ta đều tiếp xúc với mức độ thấp NDMA trong một số thực phẩm phổ biến (thịt xông khói, thịt nướng, các sản phẩm từ sữa, rau quả) và trong nước uống. Tạp chất NDMA dự kiến ​​sẽ không gây hại khi hấp thu ở mức độ thấp. Theo nghiên cứu của FDA, một người dùng thuốc có chứa nitrosamin không vượt quá giới hạn cho phép mỗi ngày trong 70 năm sẽ không làm ​​tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, nếu chúng ta tiếp xúc với tạp chất này trong thời gian dài và trên giới hạn cho phép có thể sẽ làm tăng nguy cơ ung thư.

Giới hạn cho phép của tạp chất NDMA theo quy định tại ICH (International Conference on Harmonization) M7 không quá 0,32 ppm (tính trên liều chấp nhận tối đa của NDMA là 96 nanogam/ngày và liều sử dụng tối đa của ranitidin là 300 mg/ngày).

Khuyến cáo của các cơ quan y tế trên thế giới

Từ tháng 9/2019, các Cơ quan Quản lý Dược phẩm trên thế giới như Canada, Singapore, Úc, Hoa Kỳ… đã thông báo phát hiện tạp chất NDMA trong các chế phẩm chứa ranitidin với hàm lượng vượt quá giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn quốc tế. Sau đó một số nhà sản xuất đã tự nguyện thu hồi sản phẩm của họ để phòng ngừa các nguy cơ tiềm ẩn, trong khi đó một số chế phẩm khác đã bị bắt buộc thu hồi. Tại Việt Nam, Cục Quản lý Dược cũng đã có công văn 16814/QLD-CL thông báo thu hồi một số thuốc chứa ranitidin nhiễm tạp chất (Bảng đính kèm). Tuy nhiên, vào thời điểm đó FDA cũng như các cơ quan quản lý Dược phẩm khác trên thế giới chưa có đủ bằng chứng để khuyến cáo nên tiếp tục hay ngưng sử dụng ranitidin.

Từ tháng 10/2019 cho đến tháng 12/2019, FDA đã tiến hành nhiều thử nghiệm để đánh giá tạp chất NDMA trong các sản phẩm ranitidin từ nhiều nhà sản xuất. Sau khi tổng hợp các đánh giá từ các thử nghiệm, FDA thấy rằng hàm lượng NDMA trong chế phẩm ranitidin tăng ngay cả trong điều kiện bảo quản bình thường và NDMA tăng đáng kể khi thuốc được bảo quản ở nhiệt độ cao hơn, bao gồm cả nhiệt độ mà thuốc có thể bị tiếp xúc trong thời gian phân phối và sử dụng. Thử nghiệm cũng cho thấy một sản phẩm chứa ranitidin được sản xuất càng lâu trước đó thì hàm lượng NDMA càng lớn. Các điều kiện này có thể làm tăng hàm lượng NDMA trên mức giới hạn cho phép.

Ngày 01/4/2020, FDA đã yêu cầu các nhà sản xuất thu hồi tất cả các sản phẩm chứa ranitidin trên thị trường và khuyến cáo các chuyên gia y tế và bệnh nhân ngưng sử dụng các chế phẩm ranitidin (thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn). Các bác sĩ nên cân nhắc sử dụng các thuốc thay thế phù hợp có hiệu quả tương tự ranitidin và không có nguy cơ nhiễm tạp chất NDMA. Đến nay, thử nghiệm của FDA không phát hiện được NDMA trong famotidin, cimetidin, esomeprazol, lansoprazol và omeprazol.

Ngày 30/4/2020, Cơ quan quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) xác nhận đình chỉ tất cả thuốc chứa ranitidin trên toàn liên minh Châu Âu.

Hiện nay, Cục quản lý Dược vẫn chưa có thông báo về việc rút khỏi thị trường tất cả chế phẩm chứa ranitidin. Tuy nhiên, căn cứ vào thông báo của Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA); Cơ quan quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) và để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Các bác sĩ nên cân nhắc sử dụng các thuốc thay thế khác như famotidin, cimetidin, thuốc ức chế bơm proton (PPI) và/hoặc tư vấn cho bệnh nhân thay đổi lối sống và chế độ ăn uống.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-requests-removal-all-ranitidine-products-zantac-market
2. https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/statement-alerting-patients-and-health-care-professionals-ndma-found-samples-ranitidine
3. https://healthycanadians.gc.ca/recall-alert-rappel-avis/hc-sc/2019/71770a-eng.php
4. https://www.tga.gov.au/alert/ranitidine
5. https://www.hsa.gov.sg/announcements/news/hsa-stops-supply-of-eight-brands-of-ranitidine-products-in-singapore
6. https://www.gov.uk/drug-safety-update/letters-and-drug-alerts-sent-to-healthcare-professionals-in-october-2019
7. https://www.ema.europa.eu/en/news/suspension-ranitidine-medicines-eu
8. Cục Quản lý dược (2019), Công văn 16813/QLD-CL ngày 02/10/2019 về việc phát hiện thuốc chứa ranitidin có chứa tạp chất NDMA vượt giới hạn cho phép.
9. Cục Quản lý dược (2019), Công văn 16814/QLD-CL ngày 02/10/2019 về việc thu hồi thuốc chứa ranitidin có chứa tạp chất NDMA vượt giới hạn cho phép.